จัดเป็นนิวโรเปปไตด์ (neuropeptide) หมายถึง สายเปปไทด์ที่สร้างในระบบประสาทซึ่งเกิดจากกรดอะมิโนต่างชนิดกัน 9 โมเลกุลมาต่อกันด้วยพันธะเปปไทด์ (nonapeptide)

Oxytocin

อ๊อกซิโตซิน ถูกสังเคราะห์โดยเซลล์ที่ชื่อ magnocellular neurosecretory cells ที่อยู่ในกลุ่มของเซลล์ประสาทที่ชื่อว่า supraoptic nucleus และ paraventricular nucleus ของสมองส่วนไฮโปธาลามัส นอกจากออกฤทธิ์เป็นสารสื่อประสาทแล้วยังถูกส่งไปยังต่อมพิธูอิตารี เพื่อหลั่งสู่กระแสเลือดจากต่อมพิธูอิตารีไปทำหน้าที่ในอวัยวะที่อยู่ห่างไกลซึ่ง เราจัดว่าเป็นคุณสมบัติของฮอร์โมน (neurohypophyseal hormone) อ๊อกซิโตซินมีบทบาทสำคัญในหลายอวัยวะโดยเฉพาะในสามส่วนหลัก คือ ไฮโปธาลามัส ต่อมพิธูอิตารี (pituitary gland) และต่อมหมวกไต ที่เรียกว่า hypothalamic pituitary adrenal (HPA) axis ซึ่งปัจจุบันนี้มีการศึกษาวิจัยเรื่องประสาทวิทยาของต่อมไร้ท่อมาเป็นเวลา ช้านานถึงบทบาทในด้านความผูกพันทางสังคม (social attachments) และความรัก ทำหน้าที่ช่วยส่งเสริมให้เกิดกระบวนการสืบพันธุ์ ทำให้รู้สึกว่ามีความปลอดภัย รวมทั้งยังช่วยลดความกังวลและความเครียดได้อีกทางหนึ่ง


การทำงานของอ๊อกซิโตซินแบ่งออกเป็น 2 ส่วนหลัก ดังนี้

• ออกฤทธิ์เป็นฮอร์โมนภายนอกสมอง
• อ๊อกซิโตซินออกฤทธิ์ที่ต่อมน้ำนม mammary glands เพื่อกระตุ้นให้เต้านมแม่หลั่งน้ำนมให้ลูก
• การบีบรัดตัวของมดลูกในระหว่างการคลอดบุตร
• เกี่ยวข้องกับกิจกรรมทางเพศ โดยพบว่าช่วงระยะจุดสุดยอดของการมีเพศสัมพันธ์ (orgasm) มีปริมาณอ๊อกซิโตซินในเลือดสูงขึ้น และยังเชื่อว่ามีส่วนช่วยลำเลียงอสุจิในระหว่างการหลั่งน้ำเชื้อ (ejaculation) ของผู้ชายอีกด้วย 

•  ออกฤทธิ์ภายในสมอง
• อ๊อกซิโตซินที่หลั่งออกมาจากต่อมพิธูอิตารีและเข้าไปยังกระแสเลือดแล้ว ไม่ สามารถที่เข้าสู่สมองได้อีกครั้งเนื่องจากมีโครงสร้างช่วยปิดกั้นไว้ที่ เรียกว่า blood-brain barrier ดังนั้นอ๊อกซิโตซินที่มีผลต่อสมองจึงถูกสร้างและใช้ในสมองโดยไม่ได้หลั่งออก สู่เลือดทางต่อมพิธูอิตารี บริเวณสมองที่ไปออกฤทธิ์มีหลายแห่งซึ่งวัดจากปริมาณอ๊อกซิโตซินตัวรับอ๊อกซิ โตซิน (Oxytocin receptors) ที่ตรวจจับได้บนเยื่อหุ้มเซลล์ประสาทของสมองส่วน amygdala, ventromedial hypothalamus, septum และ brainstem รวมทั้งยังพบตัวรับอ๊อกซิโตซินของในไขสันหลังอีกด้วย
• ความตื่นตัวทางเพศ พบว่าถ้าฉีดอ๊อกซิโตซินเขาไปในน้ำเลี้ยงสมองและไขสันหลัง (cerebrospinal fluid) ของหนูทำให้อวัยวะเพศตั้งตัวขึ้นได้เอง (spontaneous erection)
• การจับคู่ ในสมองของผู้หญิงหลั่งอ๊อกซิโตซินเพิ่มขึ้นในช่วงที่มีกิจกรรมทางเพศและทำ ให้เขาปักใจรักเดียวใจเดียวกับคู่ขาคนนั้น และยังพบว่าระดับของอ๊อกซิโตซินในเลือดสูงขึ้นในคนที่กำลังตกหลุมรัก
• อ๊อกซิโตซินทำให้เกิดพฤติกรรมของแม่ที่มีต่อลูก มีการทดลองในหนูที่เป็นโสดเมื่อได้รับอ๊อกซิโตซินก็มีพฤติกรรมเสมือนว่าตนเป็นแม่
• ลดความเครียด อาจเนื่องจากลดระดับความดันโลหิตและฮอร์โมนคอร์ติซอล และมีผลลดความเจ็บปวดและคลายกังวล
• เพิ่มความเชื่อมั่นและลดความหวาดกลัว ซึ่งเชื่อว่าอ๊อกซิโตซินไปออกฤทธิ์ที่สมองส่วน amygdala ที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ความหวาดกลัว

มีการศึกษาที่ตีพิมพ์ในวารสาร Nature ปี ค.ศ. 2005 โดยนักวิจัยที่ University of Zurich ที่ประเทศสวิตเซอร์แลนด์เป็นผู้ดำเนินการศึกษา เมื่อให้อ๊อกซิโตซินในรูปแบบสเปรย์ที่ฉีดเข้าจมูก (Nasal spray) ซึ่งมีขายทั่วไปที่ร้านยาในประเทศสวิตเซอร์แลนด์ พบว่าทำให้คนเราเกิดการตอบสนองทางสังคมโดยเกิดความไว้เนื้อเชื่อใจกับผู้ อื่นมากขึ้นซึ่งอาจมีผลต่อกระบวนการตัดสินใจในการดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ พอสมควรครับ ดังนั้นผลงานวิจัยชิ้นนี้เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้การศึกษาในสาขาวิชาประสาท เศรษฐศาสตร์ (neuroeconomics) มีความสำคัญยิ่งขึ้นในปัจจุบัน และนอกจากนี้บทบาทที่ช่วยเพิ่มความไว้เนื้อเชื่อใจนี้อาจเป็นประโยชน์ในการ รักษาคนที่มีอาการกลัวผู้คนไม่กล้าเข้าสังคม (social phobia) หรือในอาการออติซึม (autism) เป็นต้น


oxytocin เป็น Hormone Neurohypolysis ซึ่งมีฤทธิ์ทำให้กล้ามเนื้อมดลูกหดรัดตัวเวลาเด็กดูดนมซึ่งจะไปกระตุ้น Hypothalamus ให้มีการหลั่งฮอร์โมน prolactin จนเกิดการหลั่งน้ำนม เมื่อได้เห็นลูกน้อยอยู่ในอ้อมกอดฮอร์โมนแห่งความรักตัวเอกคือ "oxytocin" จะถูกหลั่งออกมาทำให้เพิ่มการผลิตน้ำนมยิ่งให้
ลูกอยู่ในอ้อมกอดแห่งรัก นานขึ้นเท่าไหร่ฮอร์โมนแห่งรักนี้ก็จะกระตุ้นเตือนให้แม่ผลิตน้ำนมเพื่อลูก เพิ่มมากเท่านั้น


REF: http://www.mccormick.in.th/health_news03.html


Related Link in this Blog :  

• Liquid Trust "ลิควิด ทรัส" น้ำหอมผูกพัน อ๊อกซิโทซิน (Oxytocin) คืออะไร ?
• น้ำหอมผูกพัน อ๊อกซิโทซิน (Oxytocin) เกี่ยวกับความรักและผูกพันยังไง ?
• review #1 oxytocin spay - Liquid Trust (ลิควิด ทรัส) รีวิว น้ำหอมผูกพัน อ๊อกซิโทซิน